EMDR, Türkçe adıyla Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme, Dr. Francine Shapiro tarafından bulumuştur. Dr. Shapiro göz hareketlerinden yararlanarak rahatsız edici düşüncelerin azaltılabileceğini keşfetmiş, ardından travmalı hastalar üzerinde EMDR tekniğini uygulayarak ve olumlu sonuçlar alarak EMDR tekniğinin etkinliğini kanıtlamıştır.

 

Beyin tat, koku, imge, düşünce gibi bilgileri ilişkili anılarla birleştirerek deneyime dayalı öğrenmenin gerçekleşmesini sağlar. İşlenen bu deneyim genelde edilen bilgiler, gelecekte karşılaşılan durumlara verilen tepkileri belirler. Travmatik olaylara çokça maruz kalmış bireylerde bu sistem sağlıklı bir şekilde işleyemez. Diğer bir deyişle, bilgiler işlenip mevcut anı ağı ile ilişkilendirilemez, bu da alınan bilginin deneyimlenmesini gerçekleştirmez. Bu bilgiler işlenmeden, izole bir şekilde kişinin zihninde yer alır. İzole kalmış travmatik anılar, örneğin; doğal afetler, kazalar, savaşlar, tecavüz gibi olaylar ve kişide travmatik bir etki yaratan her türlü anı, işlenmemiş anılar arasında yer alabilir. Bu anılar işlenmediklerinde günlük yaşantıda karşılaşılabilecek herhangi bir olay tarafından tetiklenebilir ve kişide psikolojik rahatsızlıklara sebep olabilir. EMDR en temelde bu izole anıların yeniden işlenmesini hedefler. Bu sayede danışan anıyı işleyebilir, anlamlandırabilir ve daha sağlıklı bir perspektiften değerlendirebilir. EMDR tedavisi sonrasında kişi semptomlarının ortadan kalkmasına ek olarak, bakış açısında, pozitif inançlarında ve günlük yaşantısında olumlu yönde bir ilerleme gözlemler.  

 

EMDR terapisinde, geçmiş, şimdi ve gelecek olmak üzere üç yönlü ve 8 aşamalı bir protokol üzerinden çalışılır.

 

Geçmişte deneyimlenen anılar bugün işlenerek kişinin duyarsızlaştırılması amaçlanır. Buna ek olarak, EMDR kişinin semptomlarının azaltılmasını ve gelecekte yaşanabilecek benzer durumlar karşısında kişinin sağlıklı tepkiler verebilmesi için inanç ve duygularının geliştirilmesini hedefler.  

 

EMDR protokolü sekiz aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamalar:

 

1.Danışanın Geçmişi: Kişinin sorun ve semptomlarına sebep olan anılar ve hedefler belirlenerek tedavi planı oluşturulur.

 

2.Hazırlık: Danışan tedavi hakkında bilgilendirilir. EMDR danışana anlatılır ve danışan tedaviye hazır hale getirilir.

​

3.Değerlendirme: Terapistin yönlendirilmesiyle danışanın anıyı temsil eden resmi, bu resimle ilgili duygu ve düşüncelerini, bedensel tepkilerini tespit etmesi sağlanır. Danışanın tedavi sonrasında sahip olmak istediği pozitif inancın belirlenmesi sağlanır.

​

4.Duyarsızlaştırma: Danışan anısını temsil eden objeye/resme odaklanır. Danışandan negatif duygularını deneyimlemesi, inançlarını düşünmesi ve bedenindeki yansımaların farkına varması beklenir. Bu aşamanın ardından danışan zihnini tamamen serbest bırakır, hiçbir şeyi kontrol etmeden zihninden geçenleri gözlemler. Bu işlem sırasında danışandan, terapistin bir sağa bir sola doğru hareket ettirdiği parmağını takip etmesi istenir. Deneyimlerden edinilen bilgiler REM (hızlı göz hareketlerinin meydana geldiği uyku) uykusu sırasında beyne işlenir. EMDR işleyişinin de buna benzer bir yapıda çalıştığı öne sürülmektedir. Terapist her setten sonra danışana neler düşündüğünü sorar, gidişatı kontrol eder ve danışanı yönlendirir. Danışan daha az rahatsızlık hissedinceye, anı ile pozitif inanç ve duygular arasında bağlantı oluşturuluncaya kadar işlem devam eder.

​

5.Yerleştirme: Bu aşamada, bir önceki adımda oluşturulan pozitif inancın pekiştirilmesi için setler uygulanır.

 

6.Beden Tarama: Danışanın bedenine odaklanarak rahatsız edici herhangi bir duyumun olup olmadığını tespit etmesi istenir. Böyle bir durum söz konusu ise işlenme sağlanır.

​

7.Kapanış: Terapist tedaviyi sonlandırır, danışanı süreç ve sonrasında olabilecekler hakkında bilgilendirir. Gerekirse psikolojik reaksiyonları hakkında not almasını talep eder.

​

8.Yeniden Değerlendirme: Bir önceki seansta işlenen pozitif duygu ve düşünceler kontrol edilir. Danışanın geribildirimleri değerlendirilerek gerekirse işleme devam edilir, ya da diğer anılarla çalışmaya geçilir.

 

EMDR hangi durumlarda uygulanır?

Temel olarak travmalara odaklanan EMDR tedavisi, taciz, panik bozukluk, kaygı bozukluğu, yas, migren, fobiler, yeme bozuklukları, stres, cinsel işlev bozuklukları, kronik ağrılar, yas ve depresyon gibi birçok somatik ve psikolojik rahatsızlığın tedavisinde kullanılır.

​

​